Bert Stronks is geboren op de hoek van ’t Zand en de Hozenstraat in Bredevoort. De muren van het middeleeuwse kasteel zitten daar nog dicht onder de oppervlakte. ‘Je kunt wel zeggen dat de liefde voor Bredevoorts verleden mij met de paplepel is ingegoten’, zegt hij lachend. Die liefde wordt nog extra gestimuleerd door zijn vrouw Sietske, die rondleidingen verzorgd als Hendrickje Stoffels, de Bredevoortse geliefde van Rembrandt. Als architect is Bert zeer betrokken bij allerlei bouwkundige ontwikkelingen. Hij brengt ook archieven in kaart en digitaliseert die voor de toekomst. Bert Stronks is een van de vier genomineerden voor de Erfgoedprijs die op 4 september wordt uitgereikt. Hij merkt hierbij op dat er soms ook sprake is van teamwork. Wat hem betreft vindt hij de nominatie voor de erfgoedprijs niet echt nodig evenals dit interview.
Door Jos Wessels
Architect met oog voor de historie
40 jaar lang was Bert Stronks werkzaam als architect met een eigen architectenbureau. Talloze woonhuizen en andere gebouwen zijn door hem ontworpen en bouwkundig begeleid. Om er enkele te noemen: het Aaltense gemeentehuis op de Markt, waar de noordvleugel in historiserende stijl door hem is ontworpen. Het winkelpand van Betting Wonen in Bredevoort is ook van hem evenals de vernieuwbouw van het Grachthuys met sporthal. Bert was jarenlang bestuurslid van Bredevoorts Belang. Bij vrijwel alle verbouwingen en aanpassingen met een historisch tintje in Bredevoort is hij als deskundige betrokken geweest. Een greep uit een groter geheel: restauratie van de kerktoren en kerkschip van de RK kerk aan de Koppelstraat, restauratie van de schuur bij het Walfort, restauraties van het Theehuisje, de Lourdesgrot en de TBC-huisjes in het Vestingpark en de inrichting van het Vestingpark zelf en de renovatie van het Koppelhuis met restauratie van het naastgelegen pand waarbij een middeleeuwse put in het gebouw onder glas weer zichtbaar is gemaakt.
De graven in de Sint Joriskerk
Een bijzonder geval was de restauratie van de vloer van de protestantse Sint Joriskerk van Bredevoort. Rond 2000 begon de vloer te verzakken. Er moest iets gebeuren. In de vloer lag een aantal grafstenen waaronder sommige met de onderzijde boven. Bert Stronks ging op onderzoek in de kerkarchieven. Hij ontdekte dat in een periode van 60 jaar 118 personen in de kerk zelf waren begraven. Allemaal notabelen, zoals drosten, stadhouders, militaire commandanten en dominees. Hoe men die allemaal begroef in die kleine ruimte, blijft een raadsel. Werden de stoffelijke resten van anderen verwijderd of werd de nieuwe dode er bovenop gelegd? We weten het niet. Bert ontdekte ook het bestaan van een paar grafkelders, waaronder die van de familie Satink. Bij de restauratie van de vloer is naar de grafkelders geen onderzoek gedaan. De grafstenen zijn gerestaureerd en de vloer werd met de oude Bentheimer natuursteen weer opnieuw gelegd. Ook nu nog worden historische elementen in de kerk toegevoegd. Zo kreeg onlangs het torenuurwerk uit 1666 een plaats op de kerkzolder. En binnenkort krijgt het 17-eeuwse reliëf van Sint Joris uit de nu gesloten RK kerk ook een plaatsje in de Sint Joriskerk.
Sporen van het verleden vastleggen en digitaliseren
Naast archeologische sporen onderzoekt Bert Stronks ook schriftelijke bronnen uit Bredevoorts verleden. Twee belangrijke archieven heeft hij de afgelopen jaren onderzocht en digitaal vastgelegd. Het eerste is het archief van de protestantse gemeente van Bredevoort dat loopt van 1597 tot nu. Het is nu geheel gecategoriseerd en gedigitaliseerd. De kerk heeft het principebesluit genomen om dit in de toekomst over te dragen aan het Ecal, het gemeenschappelijke archief van de Achterhoekse gemeenten dat staat in Doetinchem. Daar is het dan voor iedereen toegankelijk en voor de toekomst veilig en goed bewaard. Het tweede archief is het archief van Bredevoorts Belang dat loopt van ca. 1876 tot nu. Een veel kortere periode, maar het archief is veel omvangrijker omdat verenigingen en particulieren hun archief hebben toegevoegd. Zoals Stichting Boekenstad, het EOC en Bredevoort 800 jaar en particulieren. Ook dit archief zal naar het Ecal verhuizen als het gecategoriseerd en deels gedigitaliseerd is.
Oproep: laat vondsten in de grond vastleggen!
Bert doet een dringende oproep aan iedereen die in of om Bredevoort op vondsten in de grond stuit. Meld graafwerkzaamheden, zodat hij die vondsten kan fotograferen en vastleggen op overzichtskaarten van Bredevoort. Men hoeft niet bang te zijn voor het stilleggen van de bouw: meestal geeft het geen oponthoud. Op deze wijze wordt het ‘ondergrondse archief’ steeds completer en komt het duidelijker in beeld.
Bert is samen met Hans de Graaf bezig om een Visie op de Vestingwerken te ontwikkelen in woord en beeld. Er is nog veel versluierd aanwezig in Bredevoort en de hoop is dat hierdoor een integraal beeld ontstaat voor toekomstige ontwikkelingen.
Nominaties voor de Erfgoedprijs
De andere genomineerden zijn Taco en Wies Keulen uit Dinxperlo en Gerrit en Bertha Krajenbrink uit De Heurne en Evert de Niet uit Scheveningen. In een korte serie besteedt de krant aandacht aan alle genomineerden. De uitreiking van de Erfgoedprijs is op 4 september.
Foto1: Bert Stronks, bezig met het kerkarchief. Foto fam. Stronks
Fot 2: Gemeentehuis Aalten sinds 2015. Het voorste deel is door Bert Stronks ontworpen. Foto Jos Wessels
